Tuyển dụng giáo viên nước ngoài: vấn đề và giải pháp

Như bao lĩnh vực trụ cột khác của nền kinh tế, ngành giáo dục ở Việt Nam cũng chịu ảnh hưởng lớn bởi xu hướng toàn cầu hoá bắt đầu từ đầu thế kỷ 21 cho đến hiện tại và dự đoán còn mạnh mẽ hơn trong tương lai. Nhu cầu học tiếng Anh cũng như việc lồng ghép các môn và bài giảng song ngữ vào chương trình giảng dạy ngày càng trở nên phổ biến, đồng nghĩa với việc tuyển dụng và bổ sung các vị trí yêu cầu các cá nhân có trình độ tiếng Anh bản xứ trở nên bức thiết hơn bao giờ hết. Tuy nhiên việc tuyển dụng giáo viên nước ngoài vẫn còn nhiều hạn chế và thách thức, có thể kể đến qua những đề mục sau:

Những vấn đề trong tuyển dụng giáo viên nước ngoài

Về năng lực giáo viên bản xứ:

Hiện tại thực trạng tuyển dụng nhân lực từ các nước phương Tây vẫn còn nhiều bất cập, mà vấn đề đầu tiên chắc hẳn là về trình độ của các ứng viên hiện đang sinh sống tại Việt Nam. Nhiều HR đã rất đau đầu về việc các những người nước ngoài ứng tuyển cho vị trí giáo viên ở các trường Song ngữ và trung tâm tiếng Anh hầu như không có hoặc rất ít kỹ năng sư phạm thực sự phù hợp với người học ở Việt Nam. Nhiều giáo viên mà tôi biết thậm chí đã có nhiều năm kinh nghiệm, bằng cấp đầy đủ và đạt chuẩn, tuy nhiên lại thể hiện rất tệ trong những buổi dạy demo.

Một số trường hợp những người đứng đầu các cơ sở giáo dục yêu cầu một số kĩ năng và tiêu chuẩn cao từ giáo viên nước ngoài, cũng khiến bộ phận tuyển dụng khổ sở trong việc hỗ trợ giáo viên đáp ứng những quy định gắt gao của phía lãnh đạo để có thể tuyển được nhân sự như ý muốn. Tuy nhiên nếu nhìn nhận đúng đắn thì vấn đề này có nhiều nguyên do để có thể lí giải:

• Giáo viên nước ngoài hầu hết không tốt nghiệp đại học chuyên ngành về sư phạm
• Hầu hết những người này sang những nước châu Á để tìm một công việc có thu nhập cao và để tự do du lịch, sống một cuộc sống thoải mái, không phải vì mong muốn phát triển cơ hội nghề nghiệp
• Rất nhiều trung tâm chấp nhận những cá nhân không đủ trình độ, kĩ năng và bằng cấp cũng như giấy tờ pháp lý để vào làm việc, dẫn đến tiêu chuẩn chung cho giáo viên bản ngữ thấp đi

Các nhà tuyển dụng có thể tham khảo những tiêu chí đánh giá năng lực của một giáo viên nước ngoài tại đây để có thể bổ sung vào quy trình tuyển dụng một số yếu tố giúp sàng lọc được kỹ những nhân sự ưu tú cho cơ sở giáo dục của mình.

Về yêu cầu làm Giấy phép lao động (work permit)

Rất nhiều giáo viên gặp vấn đề với việc hoàn tất thủ tục giấy tờ để làm work permit, một số lý do có thể kể đến là thiếu bản công chứng, hay bản gốc của các giấy tờ được yêu cầu, những vấn đề về tiền sự, hình thức visa… ngoài ra, đi kèm đó là việc gia hạn Giấy phép lao động, bạn có thể tham khảo quy trình thực hiện điều này tại bài viết đính kèm.

Trường hợp hay gặp nhất là việc chuyển đổi visa từ visa du lịch thành visa lao động: theo như quy định của Luật Xuất Nhập Cảnh Việt Nam số 47/2014/QH13 (có hiệu lực từ 01/1/2015), người lao động cần phải được mời hoặc bảo lãnh bởi một đơn vị/ tổ chức hợp pháp tại Việt Nam để có thể thực hiện được sự chuyển đổi này. 

Về vị trí địa lý của cơ sở giảng dạy

Có một sự thật là các giáo viên nước ngoài ở Việt Nam thường chỉ di chuyển bằng các dịch vụ gọi xe công nghệ để đến bất kì đâu, vì vậy họ sẽ không ưu tiên làm việc ở một cơ sở giáo dục cách quá xa trung tâm thành phố hoặc nơi ở của họ (cụ thể là các tỉnh lân cận). Ngoài ra giáo viên cũng không hứng thú với việc di chuyển nơi sinh sống của mình về các tỉnh, bởi vì hạn chế về giao tiếp và ngôn ngữ, cũng như việc tiếp cận các dịch vụ và địa điểm cung cấp dịch vụ và nhu yếu phẩm, khu trung tâm phục vụ các nhu cầu sinh hoạt từ cơ bản đến giải trí cũng trở nên khó khăn hơn.

Giáo viên yêu cầu mức lương quá cao:

Đây cũng là một trong những hệ quả của việc thiếu hụt lượng giáo viên và nguồn nhân lực chất lượng từ nước ngoài tại Việt Nam. Đã có nhiều trường hợp giáo viên yêu cầu một mức lương quá sức so với ngân sách được đưa ra từ phía lãnh đạo, khiến các nhà tuyển dụng nhiều phen đau đầu vì phải thương lượng giữa hai bên để có thể cạnh tranh và giữ được nhân sự ở lại làm việc tại tổ chức giáo dục của mình.

Tính cam kết không cao

Đây luôn là vấn đề nan giải cho các HR ở các cơ sở giáo dục từ lớn đến nhỏ, từ lâu đời cho đến mới thành lập. Nhiều nhà tuyển dụng phản ánh rằng rất nhiều giáo viên cho dù đã kí hợp đồng 1 năm, 2 năm, nhưng chỉ công tác tại công ty họ từ hai đến ba tháng, hoặc thậm chí chỉ thử việc xong đã rời đi. Việc tuyển dụng giáo viên nước ngoài trở nên khó khăn khiến cho việc bảo đảm tính cam kết của giáo viên trở nên vô cùng quan trọng

Điều này được thể hiện qua việc các trường và trung tâm luôn có những đãi ngộ vô cùng hậu hĩnh, cũng như các khoản thưởng cho những giáo viên gắn bó lâu với cơ sở giảng dạy của họ. Giáo viên sẽ được hưởng một chế độ bảo hiểm cao cấp, được tặng những chuyến du lịch giá trị và luôn được hưởng lương trong những ngày lễ tết ở Việt Nam chỉ là một vài số ít những đặc quyền mà một giáo viên phương Tây được tận hưởng khi làm việc ở nhiều cơ sở giáo dục uy tín.

Tuy nhiên, ngoài giải pháp “chiều chuộng” nhân lực bằng những gói phúc lợi giá trị cao, hầu như không có cách nào có thể đảm bảo được tính gắn bó của giáo viên khi làm việc tại một nơi nào đó, nếu như Việt Nam hay thành phố đó chưa phải là điểm đến cuối cùng. Ngoài ra như đã nói ban đầu, nhiều người phương Tây đến Việt Nam chủ yếu là với mục đích du lịch hoặc trải nghiệm tạm thời, chứ ít người thoả mãn với việc ở lại công tác một thời gian dài (trừ khi họ đã tìm được đối tác và quyết định xây dựng sự nghiệp cũng như hôn nhân tại Việt Nam). Ngoài ra, những lý do như các khó khăn về nơi cư trú, quy trình giấy tờ, môi trường làm việc, cơ sở vật chất, những rủi ro hay bất kì trải nghiệm xấu xí nào khi ở tại Việt Nam cũng có thể là một nguyên nhân khiến giáo viên muốn rời đi. Vì vậy, tình trạng khan hiếm giáo viên nước ngoài, đặc biệt là những cá nhân có trình độ đạt chuẩn, vẫn là một vấn đề nhức nhối.

Giải pháp nào để cải thiện những vấn đề còn nhức nhối?

Chịu ảnh hưởng của xu hướng công nghệ hoá, ngày càng nhiều các nhà tuyển dụng tìm cho mình một công cụ ảo phù hợp để có thể giúp tìm kiếm ứng viên một cách dễ dàng hơn. Ngoài ra, việc tìm đến các cộng đồng lớn tập trung những đối tượng người nước ngoài tại Việt Nam cũng là một bước quan trọng giúp các HR có thể quảng bá về trường/ cơ sở giáo dục của mình tới những nhân tố tiềm năng và thành công đưa họ về làm việc.

Vietnam Teaching Jobs chúng tôi là một đơn vị có hơn 10 năm kinh nghiệm trong việc tìm kiếm và kết nối các giáo viên tiềm năng với các cơ sở giáo dục uy tín trên toàn lãnh thổ. Chúng tôi tự hào sở hữu nền tảng trực tuyến với hơn 10.000 lượt truy cập từ các giáo viên bản ngữ mỗi tháng, cho phép các nhà tuyển dụng có thể tìm kiếm ứng viên phù hợp thông qua chức năng job post (đăng tin tuyển). Ngoài ra chúng tôi còn cung cấp dịch vụ Matching và Matching online, với đội ngũ cuyên viên giàu kinh nghiệm trực tiếp tìm kiếm và liên hệ các giáo viên đạt yêu cầu và kết nối họ với các trường.  Phương án này giúp giảm thiểu tối đa những rủi ro được nhắc đến ở bên trên, cũng như giúp quý nhân sự tiết kiệm được rất nhiều thời gian và công sức trong quá trình tuyển dụng giáo viên nước ngoài.